Cwestiynau Cyffredin
Pam fod angen adfer y cloc?
Mae cyflwr presennol adeilad y cloc yn destun pryder. Er bod y strwythur yn dal yn gadarn, mae'r gwaith cerrig/ gwaith maen ar y tu allan i'r strwythur yn dirywio oherwydd effeithiau'r tywydd a phydredd cyffredinol, ac mae’n amlwg bod planhigion, mwsogl a baw yn gorchuddio rhannau helaeth o’r gwaith cerrig mewn mannau. Mae nifer o dolciau, craciau a marciau amlwg ar y tu allan i’r cloc ac mae’r cafn dŵr wedi cael effaith fawr arno ar ryw adeg, gyda rhannau o’r gwaith carreg wedi hollti. Mae'r cyflenwad trydan yn y cloc yn hen iawn ac mae angen ei uwchraddio i gwrdd â safonau modern.
Pwy wnaeth y penderfyniad fod angen adfer y cloc?
Mae Pwyllgor Tŵr Cloc Rhuthun yn grŵp cymunedol cyfansoddiadol a sefydlwyd ym mis Chwefror 2021 gyda’r bwriad o adfer cloc y dref mor agos â phosibl i’w gyflwr gwreiddiol a’i ddiogelu ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol. Cefnogwyd y Pwyllgor gan Gyngor Tref Rhuthun. Mae'r pwyllgor yn cynnwys gwirfoddolwyr sy’n arbenigo mewn meysydd gwahanol, gan gynnwys haneswyr lleol, archeolegwyr cymwys, syrfewyr ac arbenigwyr adeiladu a phreswylwyr sy’n arbenigo mewn ariannu ac adnewyddu hanesyddol, i enwi dim ond rhai sgiliau.
Mae’r pwyllgor yn llwyr gydnabod cyflwr presennol cloc y dref ac mae wedi nodi’r angen i adfer gwaith cerrig cloc y dref ac uwchraddio cyflenwad trydan y strwythur (sydd wedi’i leoli y tu mewn i’r cloc).
A fydd unrhyw waith arall yn cael ei wneud o amgylch tŵr y cloc?
Mae’r prosiect hwn yn canolbwyntio ar adfer tŵr y cloc, er mwyn sicrhau y gellir ei gadw mewn cyflwr da yn y dyfodol.
Yr hyn y gobeithir ei gyflawni yw adfer strwythur hanesyddol ac wyneb y cloc:
- Adfer dialau cloc tŵr y cloc a
- Gosod deialau newydd, dur gwrthstaen er mwyn sicrhau hirhoedledd
Pryd y mae disgwyl i’r gwaith adfer ddechrau, o gofio bod Gŵyl Rhuthun yn cael ei chynnal yn yr ardal ddiwedd mis Mehefin?
Disgwylir i’r gwaith o adeiladu Sgwâr Sant Pedr ddechrau ar y safle ym mis Gorffennaf 2024 a bydd y gwaith o adfer tŵr y cloc yn cael ei wneud ar yr un pryd. Ni fydd unrhyw waith yn cael ei wneud cyn Gwŷl Rhuthun, a gynhelir ddiwedd mis Mehefin.
A fydd dal modd cael mynediad i Sgwâr Sant Pedr yn ystod y gwaith?
Mae'n anochel y bydd rhywfaint o darfu yn ystod y cyfnod adeiladu. Rydym yn annog pob busnes i rannu eu safbwyntiau ar y cam cynnar hwn, fel bod modd i ni ystyried eu pryderon pan fyddwn yn adolygu’r broses o gyflwyno’r gwaith adfer fesul cam. Bydd hyn yn helpu i lywio sut y dylem gwblhau’r gwaith a’r cyfnodau rhybudd a’r cyfathrebu y mae angen i ni ei wneud â busnesau.
A fydd y cyllid yn cael ei ddefnyddio ar gyfer unrhyw beth arall?
Er bod yr arian cyfalaf ar gyfer y prosiect bellach wedi'i sicrhau, dymuna’r pwyllgor adfer gynnal prosiect treftadaeth cymunedol ar y cyd â’r gwaith dan sylw i’r cloc. Byddai hyn yn golygu cyfres gyfan o ddigwyddiadau a gweithgareddau cymunedol yn ystod 2024-25, a bod pwyllgor y cloc yn gweithio gyda Chyngor Tref Rhuthun a grwpiau lleol eraill megis Cymdeithas Hanes Lleol Rhuthun, Cymdeithas Ddinesig Rhuthun a’r Cyffiniau, Gŵyl Rhuthun ac eraill. Rhagor o wybodaeth i ddilyn.