Cydraddoldeb, Amrywiaeth a Hawliau Dynol

Mae'r wybodaeth rydym yn ei gynhyrchu ar gael yn Gymraeg a Saesneg ac mewn ystod o fformatau hygyrch ar gais, gan gynnwys:

• Sain- fersiynau ar y we ac ar CD
• Dogfennau Braille
• DVD Iaith Arwyddo Prydain
• Gwybodaeth Electronig
• Dogfennau hawdd eu darllen a darluniadol
• Dogfennau Print Bras (Arial 18+)
• Ieithoedd ar wahân i'r Gymraeg a'r Saesneg

Cysylltu â ni os hoffech gael ein gwybodaeth mewn un o'r fformatau uchod.

I gwsmeriaid sy'n dymuno cyfathrebu â ni mewn ieithoedd eraill, gallwn drefnu dehonglydd.

Gallwn hefyd drefnu ystod o gymorth cyfathrebu wyneb yn wyneb, fel dehonglwyr Iaith Arwyddo Prydain.

Mae Deddfwriaeth Cydraddoldeb 2010 wedi uno 116 o ddeddfwriaethau blaenorol i un Deddf sengl. Mae’n symleiddio a chryfhau’r ddeddf ar gydraddoldeb, ac yn ei gwneud yn haws i bobl ei ddeall a gweithredu’n unol â’r ddeddf.

Mae pawb yn cael ei gynnwys yn y Ddeddf. Y naw nodwedd warchodedig yn:

• oedran
• anabledd
• ail-alinio rhyw
• priodas neu bartneriaeth sifil
• beichiogrwydd a mamolaeth
• hil
• crefydd neu gred
• rhyw
• tueddfryd rhywiol

Mae'r Ddeddf yn cynnwys cyflogaeth a darparu nwyddau a gwasanaethau, ac yn cynnwys staff ac aelodau o'r cyhoedd sy'n defnyddio ein gwasanaethau.

Nid yw'r iaith Gymraeg yn cael ei chynnwys yn Neddf Cydraddoldeb gan ei bod yn cael ei chynnwys yn Neddf yr Iaith Gymraeg 1991.

Mwy o wybodaeth am yr hyn yr ydym yn ei wneud i ddiogelu a hyrwyddo'r iaith Gymraeg.

Yn ychwanegol at y nodweddion a ddiogelir uchod, mae Dyletswydd dan Ddeddf Cydraddoldeb 2010, fydd yn weithredol o fis Mawrth 2021, i ystyried y bobl hynny sy’n profi anfantais economaidd gymdeithasol / tlodi. Cyfeirir at hyn fel y Ddyletswydd Economaidd-gymdeithasol; mae’n annog prosesau gwneud penderfyniadau gwell, gan sicrhau canlyniadau mwy cyfartal i bobl, a lleihau anghydraddoldebau sy’n gysylltiedig ag anfantais economaidd-gymdeithasol.

Gallai anfantais economaidd-gymdeithasol olygu:

• Cyfoeth isel/dim cyfoeth
• Cefndir economaidd-gymdeithasol (cyfeirir at hyn weithiau fel 'dosbarth')
• Incwm isel/dim incwm
• Amddifadedd sylweddol (anallu i fforddio nwyddau a gwasanaethau, fel car, cludiant cyhoeddus, offer digidol)

Gall yr anfanteision hyn arwain at ganlyniadau anghyfartal, a bydd hyn yn digwydd yn aml, fel:

• Dioddef trosedd
• Disgwyliad oes iach is
• Gwaith am dâl is
• Sgiliau a chyrhaeddiad is

Mae'n rhaid i'r Cyngor roi sylw dyledus i sicrhau bod y Ddyletswydd hon yn cael ei hystyried ar gyfer pob penderfyniad strategol a wneir yn yr awdurdod o 31 Mawrth 2021.

Darllenwch y wybodaeth gyffredinol gan Lywodraeth Cymru i godi ymwybyddiaeth o’r Ddyletswydd, gan gyfrannu at Gymru fwy cyfartal.

Cymru Fwy Cyfartal: Y Ddyletswydd Economaidd-gymdeithasol (Llywodraeth Cymru).

Beth yw ein cyfrifoldebau?

Mae Deddf Cydraddoldeb yn gosod tair prif egwyddor y mae’n rhaid i gyrff cyhoeddus fel Cyngor Sir Ddinbych gydymffurfio â hwynt. Yr enw am hyn yw Dyletswydd Cyffredinol. Mae’n rhaid i gyrff cyhoeddus:

• ddileu gwahaniaethu, aflonyddu ac erledigaeth
• hyrwyddo cydraddoldeb cyfleon
• hybu perthnasau da rhwng pobl o wahanol nodweddion sydd wedi'u diogelu

Ynghyd â'r Ddyletswydd Cyffredinol, mae gan awdurdodau cyhoeddus yng Nghymru ddyletswyddau penodol ychwanegol, sydd wedi’u gosod yn Rheoliadau Deddf Cydraddoldeb 2010 (Dyletswyddau Statudol) (Cymru) 2011. Y Dyletswyddau penodol yw:

• mynediad
• adroddiadau blynyddol
• asesu effaith
• gwybodaeth cyflogaeth
• ymgysylltu
• gwybodaeth cydraddoldeb
• gwahaniaethau cyflog
• caffael
• cyhoeddi
• adolygu
• gosod amcanion
• hyfforddiant staff
• cynlluniau cydraddoldeb strategol
• adroddiadau gweinidogion Cymru

Mae cyfrifoldeb arnom hefyd wrth wneud penderfyniadau a pholisïau strategol, dros roi ystyriaeth i'r Ddyletswydd economaidd-gymdeithasol, sy'n annog prosesau gwneud penderfyniadau gwell, gan sicrhau canlyniadau mwy cyfartal i bobl, a lleihau anghydraddoldebau sy’n gysylltiedig ag anfantais economaidd-gymdeithasol / tlodi.

Darllenwch y wybodaeth gyffredinol gan Lywodraeth Cymru i godi ymwybyddiaeth o'r Ddyletswydd, gan gyfrannu at Gymru fwy cyfartal.

Cymru Fwy Cyfartal: Y Ddyletswydd Economaidd-gymdeithasol (Llywodraeth Cymru).

Rydym wedi sefydlu dull newydd ac arloesol o asesu effaith. Rydym am fod yn siŵr ein bod yn ystyried effaith y cynigion ar ystod o faterion. Mae ein dull newydd, yr 'Asesiad o Effaith ar Lles', wedi ei gynllunio i asesu effaith debygol y cynigion ar les cymdeithasol, economaidd, amgylcheddol a diwylliannol Sir Ddinbych, Cymru a'r byd. Mae'n integreiddio’r gofynion i asesu effaith ar gydraddoldeb, yr iaith Gymraeg, yr amgylchedd, yr economi, iechyd, ac yn y blaen.

Mae'r Asesiad o Effaith ar Les yn amlygu unrhyw feysydd risg ac yn gwneud y gorau o fanteision y cynigion ar draws yr holl faterion hyn, gan gynnwys cydraddoldeb. Mae'n ein helpu i sicrhau ein bod wedi ystyried pawb a allai gael eu heffeithio gan y cynnig. Mae hefyd yn ein helpu i ddiwallu ein cyfrifoldebau cyfreithiol dan y dyletswyddau cydraddoldeb cyffredinol (Deddf Cydraddoldeb 2010), y Safonau Iaith Gymraeg, Deddf Lles Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015 a deddfwriaeth hawl i wybodaeth. Mae hefyd yn ofynnol o dan ddeddfwriaeth Hawliau Dynol i Awdurdodau Lleol ystyried Hawliau Dynol wrth ddatblygu cynigion.

Bydd ein dull o asesu effaith yn ein helpu i gryfhau ein gwaith i hyrwyddo cydraddoldeb. Bydd hefyd yn helpu i nodi a mynd i'r afael ag unrhyw effeithiau negyddol neu anghymesur posibl cyn cyflwyno rhywbeth newydd neu newid y ffordd yr ydym yn gweithio.

Yng Nghymru, mae Deddf Cydraddoldeb 2010 (Cymru) 2011 lle ar awdurdodau cyhoeddus yng Nghymru ddyletswydd gyfreithiol benodol sy'n ei gwneud yn ofynnol i'r Cyngor drefniadau effeithiol ar waith i fonitro cydraddoldeb a chael trefniadau effeithiol ar waith i gasglu, dadansoddi a chyhoeddi data monitro cyflogaeth.

Mae'r Ddyletswydd Cydraddoldeb y Sector Cyhoeddus (PSED) ei gwneud yn ofynnol y dylai pob awdurdod cyhoeddus a gwmpesir o dan y dyletswyddau penodol yng Nghymru gynhyrchu adroddiad blynyddol ar gydraddoldeb bob blwyddyn.

Mae'r adroddiad yn esbonio sut mae'r Cyngor yn cydymffurfio â'r ddyletswydd gyffredinol Deddf Cydraddoldeb 2010 ar draws ein swyddogaethau cyflogaeth. Mae'n crynhoi'r data monitro ar gyfer gweithwyr yn y Cyngor o 1 Ebrill i 31 Mawrth bob blwyddyn cyflogaeth cydraddoldeb. Mae ein hadroddiad hefyd yn cynnwys sylwebaeth i egluro'r wybodaeth, gan gynnwys tueddiadau dirnadwy yn erbyn data allanol cyhoeddedig cenedlaethol lle nodwyd.

Mae Cyngor Sir Ddinbych yn aelod o Rwydwaith Cydraddoldeb Sector Cyhoeddus Gogledd Cymru. Rydym wedi gweithio gyda chyrff cyhoeddus eraill yng Ngogledd Cymru i ddatblygu Cynllun Gweithredu Rhwydwaith Cydraddoldeb Sector Cyhoeddus Gogledd Cymru (NWPSEN) ac i ddynodi amcanion cydraddoldeb.

Cynllun Cydraddoldeb

Mae ein Cynllun Corfforaethol (2017 - 2022) hefyd yn Gynllun Llesiant a Chynllun Cydraddoldeb. Credwn y gallwn arddel yr ymdriniaeth integredig hon oherwydd bod y Cynllun yn galluogi'r Cyngor i sicrhau cynnydd sylweddol i bawb, drwy fynd i'r afael â’r anghydraddoldebau sy'n bodoli ar hyn o bryd. Mae egwyddorion cydraddoldeb wedi’u hymgorffori yn holl swyddogaethau a gwasanaethau'r Cyngor.

Bwriad y cynllun integredig yw sicrhau triniaeth deg i bawb a dileu’r risg o driniaeth annheg neu anghyfartal, megis aflonyddu, erlid neu wahaniaethu anghyfreithlon yn ein gwaith a darpariaeth ein gwasanaethau. Mae swyddogaethau’r Cyngor yn cynnwys ein prosesau mewnol a thriniaeth gweithwyr, yn ogystal â’r gwasanaethau sy’n cael eu cynnig i’r cyhoedd, a’r modd y byddwn yn trin y cyhoedd. Rydym yn anelu at feithrin cysylltiadau da a chyfleoedd cyfartal, a chyfrannu tuag at ddeilliannau cadarnhaol ar gyfer holl bobl Sir Ddinbych.

Yn ystod oes y cynllun hwn a thu hwnt, byddwn yn sicrhau fod pob prosiect newydd a meysydd gwaith yn:

• Ymgysylltu, lle bo hynny’n briodol, gyda grwpiau sy’n cynrychioli pobl â nodweddion gwarchodedig.
• Ystyried cyfyngiadau o ran mynediad corfforol, yn benodol gydag adeiladau newydd, ond hefyd mewn perthynas â mynediad at wybodaeth a gwasanaethau.
• Ystyried pa mor briodol yw’r cyfleusterau sydd ar gael gennym yn stad y Cyngor at ddefnydd y bobl hynny sydd â nodweddion gwarchodedig.
• Ymgysylltu, herio a, lle bo modd, dileu rhwystrau rhag cyfleoedd (gan gynnwys gwaith) ar gyfer y rhai hynny sydd â nodweddion gwarchodedig.
• Condemnio bwlio ac aflonyddu yn ymwneud â chasineb.

Darllenwch ein Cynllun Corfforaethol llawn.

Amcanion Cydraddoldeb

Ym mis Ebrill 2011 cyflwynwyd dyletswydd cydraddoldeb sengl newydd y sector cyhoeddus (y PSED) ac yn yr un mis, cyflwynodd Llywodraeth Cymru reoliadau yn sefydlu cyfres o ddyletswyddau penodol i gynnal dyletswydd gyffredinol Deddf Cydraddoldeb 2010.

Fel rhan o'n dyletswydd, mae'n ofynnol i ni gynhyrchu Cynllun Cydraddoldeb Strategol am gyfnod o bedair blynedd ac adrodd ar gynnydd y cynllun yn flynyddol. Nid oes angen o reidrwydd i hon fod yn ddogfen unigol, annibynnol, felly rydym wedi dewis ei hymgorffori yn ein Cynllun Corfforaethol 2017-2022 gan atgyfnerthu gwerth ein gwaith amrywiaeth a chydraddoldeb ac ategu nodau Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015.

Mae dogfen Adolygu Perfformiad Blynyddol y Cynllun Corfforaethol yn canolbwyntio ar ein holl weithgareddau ar gyfer 2017 – 2018 ac yn diwallu ein dyletswydd statudol i gyhoeddi dogfen flynyddol i egluro sut yr ydym wedi cwrdd â'n dyletswyddau cydraddoldeb.

Yn ychwanegol at alinio ein gweithgareddau â'r Nodau Llesiant, bydd ein gweithgareddau’n cyd-fynd yn fras â’r amcanion sector cyhoeddus rhanbarthol arfaethedig a’r Heriau Cenedlaethol a gyhoeddwyd yn adroddiad y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol - 'A yw Cymru’n Decach?'' (gwefan allanol). Adroddiad wedi'i gyhoeddi fis Hydref 2018.

Sut y gwnaethom ddatblygu amcanion ein Cynllun Corfforaethol drwy ymgysylltiad.

Gallwch ddysgu mwy am y math o wybodaeth yr ydym yn ei defnyddio i ddatblygu ein cynllun a'n hamcanion.

Mae gennym ddyletswydd o dan y Human Rights Act 1998 (gwefan allanol) i weithredu'n gydnaws â’r hawliau o dan y Confensiwn Ewropeaidd ar gyfer Diogelu Hawliau Sylfaenol a Rhyddid. Yn y llysoedd, caiff Deddf Cydraddoldeb 2010 (a phob deddfwriaeth sylfaenol arall yn y DU) ei ddehongli mewn ffyrdd sy'n gydnaws â'r Ddeddf Hawliau Dynol.

Mae'r Ddeddf Hawliau Dynol yn deillio o'r Confensiwn Ewropeaidd ar Hawliau Dynol a ddaeth i rym ym mis Tachwedd 1998. Roedd yn galluogi unrhyw berson sy'n ystyried eu bod wedi dioddef o gam yn erbyn hawliau dynol i herio awdurdod cyhoeddus yn y llysoedd neu'r tribiwnlysoedd.

Pwrpas y Ddeddf Hawliau Dynol yw cefnogi diwylliant o barch at hawliau dynol pawb ac i fod yn nodwedd o fywyd bob dydd. Mae hawliau'r confensiwn yn cynnwys:

• Diddymu'r gosb eithaf
• Rhyddid i ymgynnull a chymdeithasu
• Rhyddid mynegiant
• Rhyddid meddwl
• Gwahardd gwahaniaethu
• Gwahardd caethwasiaeth a llafur gorfodol
• Gwahardd arteithio
• Diogelu eiddo

• Cyfyngu ar weithgarwch gwleidyddol estroniaid
• Yr hawl i gael treial teg
• Yr hawl i gael meddyginiaeth effeithiol
• Yr hawl i gael addysg
• Yr hawl i gymryd rhan yn rhydd mewn etholiadau
• Yr hawl i gael rhyddid a diogelwch
• Yr hawl i fyw
• Yr hawl i briodi
• Yr hawl i barch am fywyd preifat a theuluol

Yng Nghyngor Sir Ddinbych rydym yn cefnogi'r egwyddor o amrywiaeth a chydraddoldeb gan fod angen pobl o wahanol gefndiroedd arnom i helpu sicrhau ein bod yn gynrychioliadol o’r Sir rydym yn eigwasanaethu. Rydym wedi ymrwymo i ddarparu tâl cyfartal am waith o werth cyfartal ac yn anelu at ddarparu strwythur tâl teg. Mae'n ofynnol i Wasanaethau Cyhoeddus archwilio eu systemau cyflog yn rheolaidd acasesu cydraddoldeb o ran tâl.